Na het actualiteitendebat op 28 oktober 2021 over het geheim onderzoek naar islamitische organisaties in Rotterdam (uitgevoerd door NTA) werd het debat op donderdag 23 december vervolgd in de commissievergadering Veiligheid en Bestuur (check: agendapunt 2.06). In aanloop naar het debat had de burgemeester een colllegebrief gestuurd met meer informatie en een reactie op de eerder gedane toezeggingen (op 28 okt. jl.). In de collegebrief gaat de burgemeester in op manieren om het geschade vertrouwen te herstellen en daarvoor ook de mogelijkheid tot vertrouwelijke inzage in het onderzoeksrapport. SPOILER-ALERT: die inzage wil het college niet geven om de anonimiteit van de respondenten te bewaken… Hieronder een verslag.
In het eerdere actualiteitendebat waren verschillende partijen kritisch op het college en het geheim onderzoek naar islamitische organisaties. Van de kritische partijen waren in de commissievergadering enkel Ercan Buyukcifci (NIDA) en Stephan Leewis (GroenLinks) aanwezig. DENK, PvdA, CU-SGP en D66, waren afwezig.
Pardon?
Het college benadrukt in alle toonaarden dat er op geen enkele manier sprake is geweest van heimelijke onderzoeksmethoden naar islamitische organisaties, maar kan dit ook niet uitsluiten, de gemeente zou hier in ieder geval geen opdracht toe hebben gegeven. Ondertussen erkent het college wel dat er opdracht is gegeven een geheim onderzoek naar islamitische organisaties in Rotterdam. Ook naar de organisaties waarmee ze al sinds jaar en dag en ook in diezelfde periode van onderzoek, in alle vertrouwen als gesprekspartners mee aan tafel zat. Achteraf geeft de burgemeester te kennen dat de gemeente de islamitische organisaties hier best over had kunnen informeren. Zolang de gemeente niet bereid is hier excuses voor te maken, lijkt het college zich onvoldoende bewust van het vertrouwen dat zij hiermee heeft geschaad bij zowel de organisaties als de moslimgemeenschappen. De burgemeester van Utrecht Sharon Dijksma erkent de ernst hiervan daarentegen wel: “je doet geen geheim onderzoek naar je vrienden.” De burgemeester van Utrecht noemt dit zowel juridisch als moreel onverantwoord. Burgemeester Aboutaleb vindt de situatie van destijds in Rotterdam een andere dan die in Utrecht. De Turks-Islamitische organisatie Diyanet wilde destijds – in de nasleep van de politieke rel rondom het bezoek van de Turkse minister van familiezaken in Rotterdam – namelijk niet met burgemeester Aboutaleb aan tafel. Ook waren er zorgen bij de gemeente over radicalisering en uitreizigers naar Syrie. NIDA vindt niet dat dit een geheim onderzoek legitimeert naar alle islamitische organisaties in Rotterdam (inclusief gesprekspartners), de burgemeester vindt van wel.
Openheid?
Dat er geen enkele inzage wordt gegeven in de stukken draagt volgens NIDA absoluut niet bij aan het herstel van vertrouwen. Hierdoor kan geen enkele islamitische organisatie nagaan of zij onderwerp zijn geweest van geheim onderzoek, welke beelden er over hen bestaan in het onderzoek en bij de gemeente, welke mogelijke consequenties dit heeft, op welke wijze informatie is verkregen en hoeverre dit op legitieme wijze is gebeurd. Er moet echt wel een manier zijn om tenminste het onderzoeksrapport in vertrouwen in te kunnen zien op een manier waarop de betrokken respondenten anoniem blijven. NIDA verzoekt dit door een externe jurist te laten checken. De burgemeester is hier niet op ingegaan en NIDA zal dit verzoek in de vorm van een motie voorleggen bij de bespreking hiervan in de gemeenteraad.
Is NIDA ook in het geheim onderzocht?
NIDA wil weten of zijzelf ofwel betrokkenen van NIDA onderwerp zijn geweest in dit geheime onderzoek. De burgemeester wil hier niets over zeggen, omdat het onderzoek geheim is.
Alles vernietigd? Juridische stappen?
De gemeente is voornemens alle relevante stukken met betrekking tot dit geheime onderzoek, inclusief het onderzoeksrapport, te vernietigen. Ondertussen beraden verschillende islamitische organisaties zich op juridische stappen. Hiervoor is het van belang dat geen enkel relevant stuk dat verband houdt met dit geheime onderzoek naar islamitische organisaties vernietigd mag worden. De burgemeester heeft toegezegd niets te zullen vernietigen zolang als er WOB-verzoeken lopen en organisaties overwegen juridische stappen te ondernemen.
Update: Gemeenteraad 3 februari 2022
In de gemeenteraad van donderdag 3 februari 2022 besprak #raad010 bij agendapunt 32 dan eindelijk het geheim onderzoek naar islamitische organisaties in Rotterdam. Je kunt hier bij agendapunt 32 de raadsbijdrage terug zien van Ercan Buyukcifci.
De twee moties die NIDA indiende voor een externe juridische check voor de nodige openheid van zaken en excuses konden helaas niet rekenen op een raadsmeerderheid.