Volkskrant: Campaignwatch: ‘Het zou net zo goed 1984 kunnen zijn’

CAMPAIGNWATCH Wat valt op in de campagne voor de komende gemeenteraadsverkiezingen en hoe wordt er door wie gespind? Welke lokale partijen voeren een opvallende campagne? In de rubriek Campaignwatch geven campagne-experts hun commentaar op de verkiezingsrace naar 19 maart.

Barry Smit werkte van 2002 tot 2009 voor de SP op het Binnenhof en was lid van het landelijk campagneteam. Tegenwoordig schrijft hij (onder meer in Vonk) en geeft hij campagnetrainingen aan politiek activisten in Egypte en Tunesië.

‘Ik heb net een stuk gefietst hier in Noord-Holland en kwam langs plaatsen als Castricum en Heiloo. Daar zag ik het volhangen met verkiezingsposters. Maar het had net zo goed 1984 kunnen zijn; er is gewoon niks veranderd. Je ziet dezelfde slogans, zoals ‘samen kunnen we meer’ van het CDA, en volstrekt onbekende gezichten. Er spreekt geen enkele motivatie uit om te gaan stemmen. Op de markt in Castricum zag ik ook twee kraampjes met leden van CDA en D66 in een windjack, die folders aan het uitdelen waren aan ongeïnteresseerde voorbijgangers.

‘Met een goede campagne zou het nu een tijd van oogsten zijn geweest. De afgelopen jaren had je als partij al voldoende werk moeten hebben verzet. Je ziet nu veel hobbyisme. Een verkiezingsposter heeft sowieso nog nooit iemand overgehaald om te stemmen. Je kunt beter langs de deuren gaan. Canvassen? Dat is een term die de PvdA heeft opgepikt toen ze stage liepen bij het campagneteam van Obama. Gewoon aanbellen. Erachter komen wat er leeft, wat je de afgelopen jaren als partij hebt laten liggen. Dan kom je erachter dat er te weinig plek is om je fiets neer te zetten, of dat er overal hondenpoep ligt. Of dat teveel lege winkels zijn. En dat moet je dag in dag uit doen.’

Willem Dudok, een van de oprichters van Johnny Wonder, een bureau voor online communicatie en campagnes. In 2010 voerde hij campagne voor de toenmalige Amsterdamse PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher. Af en toe geeft hij de PvdA Amsterdam nog campagneadvies.

‘Gisteren was er wat ophef over een poster van de VVD in Rotterdam met de tekst ‘In Rotterdam spreken we Nederlands’. Veel mensen namen er aanstoot aan en het ging als een dolle op de Twitters. Dit soort posters hebben denk ik wel invloed op het stemgedrag, omdat het je uitdaagt een keuze voor of tegen te maken. En het roept veel emoties op. Ik zag dat bijvoorbeeld Nasrdin Char erover twitterde. Daardoor is het een hele goede poster. Weliswaar oerconservatief en niet echt libertair, maar wel heel erg onderscheidend.

‘Waarom het ook goed werkt is dat andere partijen wel moeten reageren. De moslimpartij NIDA kwam met een tegenposter in dezelfde stijl en met de tekst ‘In Rotterdam spreken we meer dan 100 talen’. Een meesterzet. Klasse dat ze snappen dat ze er meteen op moeten springen. Het NIDA moet straks stemmen van de PvdA afsnoepen en in dit debatje hebben ze de beste stem. Tegelijk is het een gemiste kans voor de PvdA.

‘Ook opvallend was de actie van D66 Amsterdam om via Grindr campagne te voeren. Pieter Rietman en Jan-Bert Vroege proberen geloof ik dates te regelen voor verkiezingsdag om stemmen voor D66 te winnen. Het haalde zelfs de buitenlandse medi. Ik weet niet hoeveel stemmen het uiteindelijk oplevert, maar als partij laat je zien dat jij de LGTB begrijpt en dat je modern bent. Allemaal prettige dingen om mee geassocieerd te worden. D66 is duidelijk in goede vorm.

‘Het werkt niet altijd. GroenLinks had in Amsterdam een actie waarbij fietsen gratis werden gerepareerd op een plein. Kennelijk sloeg dat niet aan, want jij hebt er niks over gehoord. Maar als het lukt op zo’n manier in de media te komen heb je meteen een verhaal over fietsstad Amsterdam. Bij D66 lukken dat soort dingen nu allemaal wel. Het is wel zaak dat ze nu niet te arrogant worden, daar zie je al kleine tekenen van. Parijs is nog ver.’

Andor Admiraal, oprichter van Next Door Digital, een bedrijf voor internetmarketing. Eerder werkte hij als hoofd communicatie bij D66 in de Tweede Kamer. In aanloop naar de Europese verkiezingen adviseert hij verschillende liberale partijen in Europa.

‘Wat me opvalt is dat veel lokale partijen campagne voeren door te zeggen dat ze de enige echte lokale partij zijn en dat de andere, landelijke partijen aan de leiband van Den Haag lopen. Wat dat betreft gebruiken ze dezelfde retoriek als de anti-Europese partijen in de Europese campagne. In Amsterdam heb je bijvoorbeeld Red Amsterdam. Die voeren nota bene campagne tegen (de oud-wethouders, red.) Wiebes en Asscher en zeggen dat alleen zij opkomen voor het lokale belang. Maar wat is dat lokale belang precies? Het is zo’n dun verhaal. Uiteindelijk wordt in Den Haag besloten hoeveel geld er naar de gemeenten gaan. Om het lokale belang te dienen kun je als politicus dus eigenlijk het beste een lijntje hebben met Den Haag.

‘Landelijke partijen gaan hier slecht mee om. Zo heeft de PvdA een campagnemeter, die meet met hoeveel mensen de partij al in gesprek is geweest, en D66 voert de campagne ‘Gesprek met Nederland’. Maar daarmee doen ze net alsof ze niet zelf een onderdeel zijn van die samenleving. Ik las ook een uitspraak van Pieter Hilhorst in jullie Nieuwsbreak. Over het canvassen zei hij: ‘Je komt veel te weten wat er speelt in de stad’. Die man is al drie jaar wethouder, hij moet allang weten wat er speelt! Met zo’n uitspraak versterk je het beeld van de wereldvreemde bureaucraat. Je moet nooit campagne voeren op het gesprek met de burger. In verkiezingstijd moet je zeggen wat jouw ideeën zijn en het vertrouwen proberen te winnen van de kiezer.

‘Ik hoorde CDA-leider Buma bij het verkiezingsdebat van Pauw en Witteman zeggen dat mensen vooral moesten gaan stemmen, want de gemeente wordt steeds belangrijker. PvdA-leider Samsom deed hetzelfde in het Radio 1 debat. Dat argument wordt ook altijd bij de Europese verkiezingen gebruikt. Maar het is het allerslechtste wat je kunt doen. Als de verkiezingen gaan over hoe belangrijk de verkiezingen zijn, dan is het geen wonder dat niemand komt stemmen.’

Bron: Volkskrant